I Liceum Ogólnokształcące im. Adama Mickiewicza w Białymstoku

Wczesne wykrywanie

Profilaktyka wtórna – nie wolno lekceważyć objawów sugerujących nieprawidłowości w obrębie jelita grubego, i jeśli są one nasilone bądź utrzymują się przez dłuższy czas, trzeba skontaktować się z lekarzem w celu przeprowadzenia badań diagnostycznych. Ponadto wkraczając w wiek, w którym ryzyko zachorowania wzrasta, powinniśmy rozpocząć regularne wykonywanie badań profilaktycznych.

W przypadku raka jelita grubego program badań profilaktycznych obejmuje coroczne:

Badanie palcem przez odbytnicę (per rectum)
Wykonywanie testu na krew utajoną w kale

U osób z zaburzeniami przewodu pokarmowego i osób z grup ryzyka (obciążenie genetyczne i/lub rodzinne) wymienione procedury należy wykonywać po ukończeniu 40. roku życia, a u pozostałych po ukończeniu 50. roku życia.
Badania przesiewowe

W przypadku raka jelita grubego zastosowanie badań przesiewowych należy rozpatrywać osobno dla dwóch populacji: o ponadprzeciętnym i przeciętnym ryzyku zachorowania. O ponadprzeciętnym ryzyku zachorowania na raka jelita grubego mówi się w przypadku osób po 40. roku życia z obciążeniem dziedzicznym i/lub rodzinnym. Natomiast populację o przeciętnym ryzyku zachorowania stanowią osoby po 50. roku życia, bez obciążenia dziedzicznego i rodzinnego, wolne od objawów raka jelita grubego.

Narzędziami diagnostycznymi stosowanymi w badaniach przesiewowych w kierunku raka jelita grubego pozostają kolonoskopia oraz testy na krew utajoną. W większości krajów Unii Europejskiej w myśl zaleceń Advisory Committee on Cancer stosuje się dwuetapowy model przesiewu, polegający na corocznym wykonywaniu testów na krew tajoną i kwalifikacji do kolonoskopii tylko osób z dodatnim wynikiem tego testu. Tymczasem w Polsce, w myśl założeń Narodowego Programu Zwalczania Chorób Nowotworowych, badania przesiewowe w kierunku raka jelita grubego są jednoetapowe i obejmują wykonywanie co 10 lat kolonoskopii u osób w wieku 50-65 lat o przeciętnym ryzyku zachorowania. W przypadku osób, u których w rodzinie na raka jelita grubego choruje przynajmniej jeden krewny I stopnia, przesiewową kolonoskopię również wykonuje się co 10 lat, ale pomiędzy 40. a 65. rokiem życia. Członkowie rodzin, w których potwierdzono genetycznie występowanie zespołu Lyncha, są objęci programem badań przesiewowych pomiędzy 25. a 65. rokiem życia, a kolonoskopię wykonuje się u nich co 2-3 lata.